Getuige een reactie van M. op mijn eerdere post over de verwarring tussen knolraap en koolraap ben ik niet de enige die dit onderwerp interesseert. Daarom nog wat meer boeken er op nageslagen en daar het volgende uit gedestilleerd.
Allereerst was er de knolraap, Brassica rapa. In oude kookboeken kom je deze ook tegen als meiraap. Het is een van de oudste cultuurgewassen, en was een belangrijk voedsel voor de Romeinen. Het loof van de knolraap wordt ook gegeten.
De koolraap Brassica napus subspecies rapifera of napobrassica is een hybride tussen de knolraap en een andere kool, Brassica oleracea. Welke kool is mij niet duidelijk, boerenkool, koolabi, bloemkool en vele anderen zijn allemaal Brassica oleracea subspecies. Deze hybride is waarschijnlijk ergens in de Middeleeuwen in centraal Europa of Scandinavie ontstaan, Swede komt van Zweden natuurlijk en Rutabagga komt van het Zweedse dialect rota bagge dat rode knol zou kunnen betekenen.
De theorie is me wel duidelijk maar nu de praktijk: Hoe onderscheiden we een koolraap van een knolraap? Er is een grote varieteit in vormen van beide soorten, dat maakt het lastig. Volgens een aantal bronnen heeft de knolraap bladeren die direct aan de knol ontspruiten. Bij de koolraap zit de bladaanhechting op een smaller deel bovenop de knol. Ik spreek hier overigens voor het gemak over knol maar knolraap en koolraap zijn geen echte knolgewassen, de 'knol" is in feite een verdikte stengel. De koolraap die ik laatst kocht had echter bladaanhechtingen die uit de knol leken te komen. Een afbeelding van verschillende koolraaprassen laat ook zien dat de bladaanhechting nogal varieert.
De kleur is ook geen goed criterium, koolraap is meestal gelig maar er bestaan ook witte varianten. De smaak van koolraap heet milder te zijn dan die van knolraap maar daar heb je weinig aan.
Op het web zie je ook dat mensen de namen doorelkaar halen.
En dan is er ook nog de parsnip (pastinaak, geen kool, Pastinaca sativa), koolrabi (wel een koolsoort maar heel anders van vorm, brassica oleracea var gongylodes) en knolselderij (geen kool, Apium graveolens) waar minder oplettende types de kool en knolraap ook nog mede zouden kunnen verwarren.
Ik weet het niet meer en houd me aanbevolen voor tips.
Geraadpleegd:
McGee, Food and cooking.
Davidson, Penguin companion to food.
Visual food encyclopedia.
Larousse gastronomique.
Jonah Freud, Onze Smaak.
Lees ook mijn latere post over dit onderwerp met een foto van knolraap en koolraap.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
9 opmerkingen:
Knolraap staat ook onder de naam "raapjes" of "meiknolletjes" bekend. Ze werden vroeger in Nederland als varkensvoer gekweekt en gewestelijk heten ze ook wel "knollekes" of "veeknollen". In Limburg heten ze "reuben" en maken ze er "reubesop" van. Limburg is ook de enige plek in Nederland waar je ze nog via de reguliere kanalen (groenteboer, markt) regelmatig kunt vinden. Jammer, want raapjes zijn enorm lekker. In Belgie en Frankrijk zijn ze gewoon een groente en overal gemakkelijk in supermarkten verkrijgbaar. Het wordt daar veel verwerkt in stoofpotjes: Gentse hutsepot en Navarin de printemps.
Koolraap is heel iets anders, staat inderdaad als "Swede" en Rutabagge" bekend. Ook de naam "neeps" zie je wel eens, zo althans heet koolrapenpuree als bijgerecht bij Haggis genoemd.
Qua smaak en vooral geur liggen de twee vrij ver uiteen. Koolraap heeft duidelijk een traditionele kool smaak en geur terwijl raapjes veel meer naar radijsjes smaken en ruiken. Soms blijft dat scherpe zelfs na bereiding over.
In het Engels heten raapjes (knolraap dus) "turnip" en in het frans "navet". Dat googled een stuk uitgebreider :-)
Raapstelen zijn de jonge bladeren van raapjes. Als ik ze kweek haal ik het dunsel ertussenuit en maak daar stamppot raapstenen van, de rest mag doorgroeien en tot knolletjes uitgroeien. Overigens, om de verwarring compleet te maken, tegenwoordig zijn er ook andere raapstelen in de handel (Namenia bijvoorbeeld) die van een verwant van de chinese kool afkomstig zijn.
Ik ga in het voorjaar zeker op zoek naar meiknolletjes, ben erg benieuwd want heb die volgens mij nog nooit gegeten.
Om het nog weer wat complexer te maken, de term neeps (de schotse koolraappuree) is een afkorting van turnips (=knolraap) maar slaat dus op puree van de Swede of Rutabagga.
Ja, het is allemaal geen exacte wetenschap :-) Verwarring alom. Daarbij volgt de taalkundige afkomst de biologisch maar ten dele.
Toch is het verschil tussen de feitelijke groentes wel duidelijk. Koolraap is een slag groter dan een raapje. Je kan een gezin voeden van een koolraap, raapjes zijn een stuk kleiner. En het overgrote gedeelte van de raapjes heeft dit uiterlijk
Ja, dat soort raapjes heb ik in Frankrijk vaak in de supermarkt gezien en hier ook wel eens bij de Turkse groentenboer. Verschil is toch ook wel dat de koolraap meer een typische wintergroente is geloof ik.
Klopt. Koolraap is ontzettend vorstbestendig en dus typisch wintergroente. Gewone raapjes zijn eerder iets voor de lente (vandaar meiknolletje) of de herfst (Zie het verhaal van M). Koolraap wordt dan ook typisch wat noordelijker gegeten.
Heb je een tuin? Dan zou je een rijtje raapjes kunnen zaaien.
Wel een tuin maar beperkte ruimte voor een echte moestuin. Misschien probeer ik het wel maar dan moeten de knolraapjes competeren met kruiden en net aangeschafte historische tomaten en augurken...
Oei! Dan toch maar eens op de markt kijken of er niet stiekum toch een verkoper is te vinden. Het moet te vinden zijn, lijkt me.
Ik kwam in een Engelstalig woordenboek ook de benaming "swede" tegen. De engelstalige Wikipedia vertaalde dat naar "turnip" oftewel knolraap.
Het is maar dat je het weet...
Rik
Een reactie posten