vrijdag, januari 09, 2009

Zelf Distilleren: het Gevaar van Methanol

Zelf distilleren is mooi werk maar wat is het risico op methanolvergiftiging?
Omdat over dit onderwerp veel onzin te vinden is hier maar even wat degelijke informatie.


Waar komt die methanol vandaan?

Alhoewel methanol ook wel houtgeest genoemd wordt is de voornaamste bron van methanol in vergiste dranken niet hout maar pectine. Pectines zijn celwandbestanddelen die heel nuttig zijn bij het maken van jam omdat ze voor de mooie geleivorming zorgen. Vruchten zoals appels en pruimen bevatten relatief veel pectine.
Bij het brouwen van drank zorgen pectines weer voor troebeling en de wijnmaker wil deze stoffen dan ook kwijt.
Bij de enzymatische afbraak van pectine door het enzym pectine esterase komt methanol vrij. Dit gebeurt spontaan tijdens het rijpen van fruit. Pectine esterase wordt echter ook vaak toegevoegd om het klaren van het brouwsel te bevorderen of een betere sapopbrengst te krijgen. De concentraties methanol die je dan krijgt zijn niet verontrustend, drink gerust een glas wijn of appelsap.


De angst.

De vrees van de thuis distilleerder is dus dat je, door onzorgvuldig distilleren, methanol concentreert in je drank. Een avond flink doorzuipen van je eigen distillaat kan dan door blindheid en de dood afgestraft worden. De concentratie methanol is bij vrijwel alle brouwsels laag dus het risico hierop is niet erg groot. Wel is zeker dat behandeling van fruitsappen met pectinase de methanolconcentratie vergroot. Ook is zeker dat wanneer je alcohol maakt van suiker er vrijwel geen methanol gevormd zal worden. Dus het valt allemaal wel mede.


Het misverstand.

De chemisch onderlegde persoon roept bovendien: methanol heeft een kookpunt van bijna 65 graden terwijl ethanol (the good stuff) een kookpunt heeft van 78 graden. Dus, wanneer je de eerste fractie van je distillaat maar wegmikt is er niets aan het handje. De methanol verdampt immers veel sneller dan ethanol.

En dat, waarde lezer, is dus onzin. De waarheid is altijd weerbarstiger dan de theorie. Bij een hele goede distillatie kun je inderdaad methanol van ethanol scheiden maar de meeste thuis distilleerders, en ook de producenten van ambachtelijke calvados, cognac, whisky etc, gebruiken een wat grovere methode. Dit wordt pot still genoemd en heeft ook voordelen, doordat er een minder goede scheiding van de verschillende fracties plaatsvindt krijg je ook meer smaakstoffen in het uiteindelijke distillaat.
Maar ook in een pot still zou je methanol van ethanol kunnen scheiden wanneer je alleen rekening zou hoeven houden met de verschillen in kookpunt. Helaas blijkt dat methanol vrolijk met de ethanol mee distilleert. Zie de bovenstaande grafiek afkomstig uit: (Pear Distillates from Pear Juice Concentrate:
Effect of Lees in the Aromatic Composition L. Garca-Llobodanin, I. Achaerandio, M. Ferrando, C. Gell, and F. Lpez J. Agric. Food Chem., 2007, 55 (9), 3462-3468)

Bovendien al bevestigd in: (Hernandez-Gomez, Ubeda, J.; Briones, A. Melon fruit distillates: comparison of different distillation methods. Food Chem. 2003, 82, 539-543.
Apostolopoulou, A. A.; Flouros, A. I.; Demertzis, P. G.; Akrida- Demertzi, K. Differences in concentration of principal volatile constituents in traditional Greek distillates. Food Control 2005,16, 157-164.)

Ethanol, methanol, water is dus een vrij extreem azeotroop mengsel dat niet heel eenvoudig door simpele distillatie gescheiden kan worden.

Maar weest gerust, zoals boven al uiteengezet is er meestal niet heel veel methanol aanwezig. Matig drinken van je eigen distillaat zal dus nooit tot problemen leiden.
En mocht er toch methanolvergiftiging optreden? Doordrinken, maar dan met zuivere ethanol. Dat is namelijk de behandelingswijze van methanolvergiftiging...

14 opmerkingen:

Anoniem zei

Hey Jurgen,

Zeer boeiend allemaal.... maar wat ik me afvraag... Ik maak m'n eigen cider (of iets wat daarvoor moet doorgaan)van troebel appelsap (en ik gebruik geen pectinase) en wilde binnenkort eens iets proberen met het maken van AppleJack op de traditionele methode.In de vreezer en elke dag het ijs er af scheppen....

Hoe zit het met eventuele methanol op deze wijze? Wordt het dan een probleem? Je concentreert dan alle alcoholen...

Graag je mening....

Cheers,
Jep

Jurgen zei

Jep,

Applejack wilde ik ook altijd al eens proberen. Ben benieuwd naar de smaak!
Net zoals bij gewone cideralkohol is methanol geen groot probleem lijkt me. Tenzij je enorme hoeveelheden naar binnen werkt natuurlijk...
Het vriespunt van methanol (-97 C) ligt wel wat hoger dan dat van ethanol (- 117 C) maar ik denk dat dit in de praktijk inderdaad niet uitmaakt en dat je met vriesdistillatie ethanol en methanol samen concentreert.
Gaat wel veel minder efficient dan een "echte" distillatie dus zorgen over methanol zou ik me zeker niet maken.

Anoniem zei

Dag Jurgen,

ik heb een vraagje ivm het methanolgehalte in zelfgestookte alcohol.

Stel, ik heb:

2 citroenen (om te inverteren)
3 liter water
1 kg suiker
2 appelsienen (voeding voor gist)

Als je dit laat vergisten en distilleert, hoeveel methanol bevat mijn brouwsel dan?

Bestaat er trouwens een regeltje waarmee je uit het pectinegehalte van vruchten de hoeveelheid methanol kunt berekenen?

groeten,
Maarten

Anoniem zei

je bent een kanker mongool

Anoniem zei

sorry van de verkkde reactie van daarnet ik was kk boos op mezelf omdat ik die kk aardappels te lang op het vuur had laten staan, kk zooi nu zijn ze vies. ik wou het ook niet anoniem doen vandaar dat ik mijn naam er nu wel onder zet. excuses.
groeten,
Maarten

















KANKERKANKERKANKERKANKERKANKER

Nielz zei

Dag Jurgen,

Ik had een vraagje over het destilleren.
HOE DE KK KOM JIJ ZO KK LELIJK?
MET JE KK BRIL!

Groeten,
Nielz

K. Anker zei

Hallo Jurgen,

Ik hoorde allemaal kanker zooi over jou dat je kanker had, stomme kanker patiënt, ik heb ook kanker maar ik kook er niet mee, kankerhomo, wat de kanker denk je wel niet...
Weet je niet dat als je met kanker gaat koken dat het kanker in je eten komt en als van die kanker mensen het gaan eten dat ze ook kanker krijgen? Kanker gast dit is kanker stom van je.

Groetjes,
Kees. Anker

Charlotte zei

wat een bizarre reacties van sommige mensen krijg je die vaker?
iig bedankt voor de info was heel leerzaam en kijk ook eens op http://www.mediwiet.nl/ ter voorkoming van het terugkeren van kanker

Palenkár zei

O! Mijn! God!!!
Wat zijn dat voor reacties!!!
Ik ben er gewoon effe niet goed van...

On topic: prachtig initiatief, deze blog!

Rwin zei

Jurgen,

Schandalige reacties.
Blijkbaarbaar hebben deze mensen een trauma in hun jeugd opgelopen.

Sterkte en vooral veel plezier.

Gr Rwin

Anoniem zei

Haha kanker grappig wel die naam van je site

sander zei

tjeeeeeemig de peeeemig wat een simpele ziel zeg die van die rare reacties nou nou nou

sander zei

overigens klopt jouw verhaal als een bus, ik heb zelf veel gestookt en dat was de schoonste drank ooit, geen koppijn katers niets.

Inmiddels gestopt met drinken want zenuwschade.... ik maakte het dan ook wel erg bont.

Jurgen, mooi dat je kk vrij bent, houden zo

Anoniem zei

De reacties van de eencelligen of droeftoeters even daargelaten,,, dank je voor je texten. Ga zo door. Ook met je gezondheid!
Zelf stoken is leuk, en lekker!