zondag, januari 13, 2008

De Afkeer van Kaas Wetenschappelijk Verklaard?

Sommige mensen lusten geen kaas. Deze bizarre afwijking komt in de beste families voor, in mijn directe omgeving lijden maar liefst drie individuen aan dit syndroom. Als kok is het altijd lastig mensen met voedselaversies te voeden. Het doorgronden van de achtergrond en ontwikkelen van methoden ter bestrijding van kaasaversie hebben dan ook mijn warme belangstelling.
Ik presenteer hier een nieuwe speculatieve theorie over de achtergrond van deze ziekte.

De aversie tegen kaas is al zeer lang bekend, Harold McGee heeft er in "on food and cooking" zelfs een apart kadertje over opgenomen. In de 17e eeuw zijn er al een aantal werken verschenen over de afkeer van kaas: "de aversatione caseii". Leek me een interessant werkje maar het feit dat ik het Latijn niet beheers en het prijskaartje van 5600 euro heeft me tot nu toe voor de aankoop behoed. Kaashaters vormen dus een probleem dat al zeer lang bekend is.

McGee verklaart de afkeer van kaas uit evolutionair oogpunt, het was immers van belang voor onze voorouders bedorven etenswaar te herkennen om voedselvergiftiging te voorkomen. En wat is kaas anders dan bedorven melk?
Toch ben ik niet tevreden met deze verklaring, de afkeer van kaas zou dan veel meer moeten voorkomen.
Ik las laatst een interessant artikel in PLOS Biology waarin de genetische achtegrond van het vermogen "isovaleric acid" te ruiken wordt verklaard. Ik heb wel eens eerder beschreven dat er grote verschillen tussen mensen zijn in het vermogen bepaalde stoffen te ruiken. Dit wordt veroorzaakt door genetische variaties in geurreceptoren.
De verschillen in het vermogen isovaleric acid te ruiken bracht mij wel op een idee: alhoewel deze stof als zweetgeur wordt omschreven is het ook een belangrijk bestanddeel van kaasaroma. Het staat ook op de lijst van toegelaten smaakstoffen en wordt dus aan allerhande voedingsmiddelen toegevoegd.

Zou het soms zo zijn dat kaashaters simpelweg mensen zijn die isovaleric acid heel goed kunnen waarnemen? Of juist niet?

Een volledige verklaring biedt dit verhaal natuurlijk niet, bij de afkeer van voedingsmiddelen zijn psychologische factoren natuurlijk ook van groot belang. Ik ben wel heel benieuwd naar een studie over de gevoeligheid voor isovaleric acid in kaasliefhebbers en haters.

Culi's kunnen hier stoppen met lezen.

Een terzijde uit de genetica: een gerelateerde afwijking is isovaleric acidemia. Mensen met deze ziekte kunnen het aminozuur leucine niet afbreken omdat ze hiervoor een essentieel enzym missen. Het gevolg is ophoping van isovaleric acid en dus de verspreiding van een sterke zweet/kaaslucht door deze patienten. De gevolgen zijn variabel en varieren van asymptomatisch tot lethaal.

Ook boeiend in deze categorie is "Fish odour syndrome". Deze patienten verspreiden een sterke vislucht omdat ze geen trimethylamine kunnen afbreken. Problemen zijn hier vooral psychologisch van aard, door de vislucht kunnen patienten zich gaan isoleren en in een depressie raken. Helemaal interessant is hierbij dat er voor het vermogen trimethylamine te ruiken ook weer grote verschillen zijn beschreven waar de genetische achtergrond echter nog niet van opgehelderd is. Deze mensen herkennen bedorven vis dus niet maar zijn wel weer goede huwelijkspartners voor lijders aan het fish odour syndrome.

10 opmerkingen:

Mark zei

In mijn kerstpakket zat een klein, rond bolletje Edammer kaas. Je weet wel, zo'n mooi rood, rond dingetje. Best wel lekker eigenlijk.

Het vreemde is, dat mijn vrouw opmerkte dat die kaas een beetje 'zweterig' was, toen ik hem in een salade verwerkt had. Hij stond toen een half uurtje op tafel.

Ik vroeg "niet lekker?", maar nee, juist dat zweterige maakte die kaas lekker.

Onderstreept wel een beetje je eigen ervaringen...

Anoniem zei

Ik ken wel een aantal mensen die inderdaad geen kaas lusten, maar dan weer wel als het gesmolten is.

De geur van kaas is gesmolten juist vaak sterker. Ik vermoed dat dit dan weer meer te maken heeft met mondgevoel...

Enne...1 klein spellingsfoutje: leiders of lijders?

Jurgen zei

Bianca, dank, mensen met de visgeurziekte worden niet snel leiders vrees ik...

Astrid zei

Interessant/leuk stukje!
Je noemt maar n klein stukje, maar er is zo'n link tussen de jeugdtrauma's en eetpatronen. Lust dit niet, lust dat niet. En toch iets moeten eten. Eten en dingen lusten is een kwestie van opvoeding.
Ook een voorbeeld van opvoeding is het differentieren/ het onderscheiden van verschillende smaakjes. Als Nederlands kind word je maar zelden gevraagd wat je precies van t eten vindt, of t n beetje zouter, pittiger, vetter, gekruider, etc had gemogen. 'Niet zeuren en wees blij dat je uberhaput eten hebt' is t Nederlands eetmotto. Mijn Franse vriend kan in een warme maaltijd onderscheiden welke kleur ui (rood, geel, wit) ik heb gebruikt, terwijl voor mij een ui gewoon een ui is.
In Frankrijk heb je trouwens 365 soort kaas, voor elke dag van het jaar een ander :D Je bent zuur als je als Fransoos geen kaas lust (kwestie van evolutie?, nietkaaslusters hebben zich niet kunnen voortplanten?)

Anoniem zei

Astrid, absoluut. Opvoeding/ervaringen zijn vast verantwoordelijk voor het merendeel van de voedselvoorkeuren. Maar kaasaversie vind ik juist zo'n interessant geval omdat het al zo lang geleden beschreven is en er dus misschien wel een genetische component bij zit.
Zijn er Fransen die geen kaas lusten? Vast wel...

Anoniem zei

Nou, ik ben dus zo iemand die echt een afkeer heeft van kaas, terwijl mijn ouders het heerlijk vonden. Verder een makkelijke eter die van vrijwel alles kan genieten. Van jongsafaan heb ik geprobeerd kaas mee te eten aan tafel, maar zelfs bij grote beloning in het vooruitzicht "eet nu eens een stukje mee, dan krijg je een week zakgeld", tot kokhalsen toe, is het nooit gelukt. Ik houd overigens wel van gesmolten lichte kaas (ovenschotel) en ga absoluut niet gebukt onder vreemde (vis)geurtjes.
Bas

Anoniem zei

Bas, Jouw beschrijving herken ik dus van mensen in mijn omgeving. Eten vrijwel alles maar een enorme afkeer van kaas.

Dan vraag ik me toch af of dat soms een erfelijke afwijking is.

Maar ja, de ouders van alle kaashaters die ik ken eten gewoon kaas...

Anoniem zei

jawel, maar misschien hebben die kinderen zo ontzettend gepushd om kaas te eten, 'je moet t eten', dat die er weer een afkeur door kregen. zijn ouders van die kinderen enorme pro-kaas fans?
zoals dat ik jarenlang geweigerd heb om koffie te -leren- drinken, nadat mijn moeder had gezegd 'je moet ook koffie gaan drinken, dat is gezellig, met iedereen meedoen' en 'als je anders bent dan de rest, val je erbuiten, dat is slecht, dus drink koffie'.

oh ja, ik schijn 1 francaise te kennen die geen kaas lust (of allergisch is)

Anoniem zei

sorry dat t anoniem is, krijg mezelf even niet meer ingelogd. zelfde astrid als boven dus :)

Anoniem zei

Hee Jurgen!
ik ben een beetje in de ban van je "fish odeur syndrome"; ik kreeg meteen associaties met een bepaald iemand, in een bepaald ziekenhuis in de hoofdstad, in een bepaald gebouw, op een bepaald verdieping, alleen op een bepaalde kamer. jeweetwelinmiddelswieikbedoel. Zou dat zoiets kunnen zijn? maar dan anders? een bepaalde stof niet kunnen afbreken, waardoor je bepaalde geuren uit- of afscheidt, waardoor je carriere op een zijspoor komt en je steeds meer geisoleerd raakt? ik zwets. en toch denk ik dat hier wat inzit.zie je donderdag. mona